Als je met iemand samen musiceert en je bevindt je op korte afstand van elkaar is het geen probleem gelijk te spelen. Als je de afstand steeds verder vergroot komt er een moment dat het niet meer lukt gelijk te spelen. Het geluid van de tweede speler doet er dan te lang over om jou te bereiken.
Waar zit dat omslagpunt? Kleine ensembles spelen zonder dirigent. Door de korte afstand tussen de spelers kunnen ze gelijk spelen door naar elkaar te luisteren. Voor een groot orkest is dat moeilijker. Zij letten op de aanwijzingen van de dirigent om gelijk te spelen.
Concertgebouw
De grote zaal van het Concertgebouw in Amsterdam is 28 meter breed. Stel dat de uiterste orkestleden helemaal tegen de muur aan staan en dat de dirigent precies in het midden staat. Dan moet het geluid dus 14 meter afleggen van de spelers naar de dirigent. De snelheid van het geluid is 343 meter per seconde, dus het geluid zal ongeveer 40 milliseconden (ms) over deze afstand doen. In een concert staan de spelers nooit helemaal tegen de muur aan, dus zal de vertraging in de praktijk zo’n 30 ms zijn.
De tijd die het geluid tussen de twee spelers aflegt is 80 ms. Zonder dirigent zullen de spelers op die afstand moeite moeten doen om helemaal gelijk te spelen.
Laten we er daarom vanuit gaan dat een vertraging van 30 ms of minder ideaal is en een vertraging van 60 ms het maximum om prettig te kunnen musiceren. Volker Fischer, de maker van Jamulus, adviseert zelf te streven naar een gemiddelde vertraging die niet hoger is dan 40 ms.
Ook bij online samenspelen moeten we ernaar streven de vertraging te beperken om gelijk te kunnen spelen.
Lees ook:
Bronnen van vertraging bij online musiceren
Online musiceren via Jamulus
Over Jamulus